Kinderen Indië-veteranen lijden onder oorlog

Kinderen Indië-veteranen lijden onder oorlog


Familie en vrienden wachten de Indië-gangers op
Foto: Instituut Militaire Geschiedenis
Update: zondag 27 dec 2009, 08:21

Door verslaggever Pauline Broekema

Deze maand is het zestig jaar geleden dat Nederlands-Indië na de soevereiniteitsoverdracht Indonesië werd. Zes decennia later zijn de wonden van de koloniale oorlog, die er aan vooraf ging, nog altijd diep.

Nederland zette 135.000 militairen in. Jonge mannen, vaak voor het eerst van huis. Die werden in Indië geconfronteerd met een bloedige strijd. beide partijen maakten zich schuldig aan excessen.

Trauma
Veel militairen kwamen getraumatiseerd uit de oorlog. De laatste tijd roeren hun kinderen zich. Het blijkt dat zij, op hun beurt, last hebben van het trauma van hun vader.

Historica Stef Scagliola deed onderzoek naar de opvang van teruggekeerde militairen en de last die ze van de oorlog ondervonden. Ze kent de verhalen zoals ook wij ze kregen in reactie op een Journaaluitzending over gecensureerde militaire foto's uit Indie.

Meer over dit onderwerp:
- Verboden foto's uit Nederlands-Indië
- 'Emotioneel was hij kapot'
- 'Hij keek even en schoot hem dood'

Vaders die hevig dronken. Die agressief en ronduit gewelddadig waren. Die vaak zwegen en angstdromen hadden.

Opluchting
Tussen die reacties zaten ook ervaringen van veteranen zelf. Eén van hen is de tachtigjarige oud-marinier Lex de Savornin Lohman. Hij zat twee jaar in Indië en schreef zo'n zestig brieven naar het thuisfront. Ze geven een ongewoon helder beeld van het leven daar. Hij maakte, wat hij noemt, misdragingen mee.

Hij hoorde bij het wachtlopen jongens angstig schreeuwen in hun dromen. Ze hadden beschietingen doorstaan. Zelf had hij veel geluk. "Als er een patrouille werd beschoten, had ik telkens net een andere dienst."

Excessen
Het was een opluchting voor Lex de Savornin Lohman toen in de jaren zestig voor het eerst werd gesproken over de excessen, begaan in Nederlands-Indië. Hij bleek niet de enige te zijn die een loden last droeg. Hij liet ons de brieven lezen en gaf toestemming er fragmenten uit te publiceren.

Andere Tijden besteedt vanavond in een speciale aflevering aandacht aan de koloniale oorlog in Indië. "Door soldatenogen", Nederland 2, om 19.20 uur.

NOS