De Aceh oorlog - deel 3.

Bronnen:
zie deel 1.


Het was geen oorlog en het was geen vrede.

Onder leiding van kolonel Demmeni werd in 1884 begonnen met de aanleg van de verdedigingslinie en het werd een pronkstuk van16 bentengs met elk een bezetting van 100 man en er was een rechtstreekse verbinding met Kota Radja via een telefoonlijn en een heuse trambaan.
Het geheel was omgeven door een tralie hekwerk met her en der een wachthuisje.

En men wachtte.
Men wachtte op de vrijwillige overgave van de Acehers en men wachtte tot men een ons woog, want de Acehers dachten totaal niet aan overgave en zij gingen rustig door met de "hit and run" techniek.
De kustblokkade was ook geen succes en de Nederlandse militairen - opgesloten in hun eigen verdedigingswerken in het uiterste noorden van Aceh - werden depressief van het nietsdoen en wachten.
In 1884 brak er ook nog tot overmaat van ramp een beri-beri epidemie uit, die het sterfteniveau onder de militairen terugbracht op het niveau van de jaren '70.

En na 10 jaren bleek dat het plan van verdedigingswerken een totale mislukking was en werden de werken verlaten en blokkades opgeheven.

Men stapte over op een nieuw strijdplan: De inschakeling van Acehse hulptroepen.

De nieuwe GG de heer C. Deijkerhoff had een plan bedacht, namelijk dat Acehers het beste gevangen genomen konden worden met behulp van Acehers zelf en daar verscheen de grote Acehse leider Teuku Umar ten tonele en bood warempel zijn diensten aan de Nederlandse regering.
In 1893 werd hem de eretitel van Panglima Perang Besar verleend door Deijkerhoff en hij werd royaal voorzien van geld en wapens.
Hij verleende 3 jaren lang zijn loyale steun aan de Nederlanders, zonder dat deze laatsten in de gaten hadden, wat het werkelijke doel van Teuku Umar was, namelijk zijn persoonlijke ambities en aspiraties verwezenlijken.
Nederland verstrekte hem zelfs (op kosten van Nederland zelf) een kompleet eigen keurkorps inclusief de modernste handwapens. (Alhoewel het beleid van Deijkerhoff zwaar bekritiseerd werd, maar Deijkerhoff had voorlopig het gelijk aan zijn kant.)

In 1896 besloot men tot een offensief tegen de moekims XXII waarbij werd bepaald dat Teuku Umar het voortouw zou nemen en kreeg daarvoor van Nederland (Deijkerhoff) 380 achterlaadgeweren, 500 voorladers, 25.000 Beaumont patronen, 500 kilo buskruit, 5.000 kilo lood en 120.000 slaghoedjes.

En het was zover.

Na ontvangst van het wapentuig en toebehoren, zei Teuku Umar "tot ziens" en ging er van door. Wat hij nog wel deed was het richten van enkele verzoeken aan Deijkhoff om een maandelijkse toelage van 150.000 guldens per maand ter ondersteuning van zijn keurkorps en waarom hij (Teuku) nog geen ridderorde had ontvangen.

Een ieder was verbijsterd en nog jaren lang werd er over deze gebeurtenissen gediscussieerd/geroddeld en weet ik veel wat nog meer.

Teuku Umar had zijn doelen bereikt: een eigen leger, zwaar en kompleet bewapend notabene door de Nederlanders zelf en hij was inmiddels daardoor de machtigste leider van Aceh geworden en het Nederlandse leger zag zich van de ene op de andere dag meteen geplaatst tegenover deze machtigste vijand tot nog toe.
(Een identieke moderne versie: Osama Bin Laden, oorspronkelijke grote vriend van de USA en later de grootste vijand. Geschiedenis herhaalt zich.)

Deijkerhoff verliet de dienst in 1896, kreeg zijn congé en afscheidsborrel, klapje op de schouder en gesloten envelop met bonus, een militaire muziekband die het liedje "Sweet dreams" speelde op de afscheidsparty en vertrok dat jaar nog terug naar Nederland en ging met pensioen.

Inmiddels was in 1890 een nieuw korps opgericht, dat gedurende de rest van de oorlog een beslissende rol zou spelen: Korps Marechaussee Te Voet en bestaande uit de elite van het leger. Zij moesten zich in het hol van de leeuw wagen en vooral 's nachts in actie komen en hun eerste successen hadden zij reeds geboekt onder leiding van kapitein Notten, die hen smeedde tot een werkelijk keurkorps.
Licht gekleed, met karabijn alsmede met klewang bewapend en levensbenodigdheden bij zich voor slechts 3 á 4 dagen, een soort mengelmoes van politie en commando's met sterk eergevoel voor het korps.
Dit korps telde slechts 246 man, voor de helft bestaande uit Ambonezen en de nadere helft was Javaans en werd aangevoerd door inheemse, Afrikaanse en Europese officieren.

In 1895 kwam het korps onder nieuw commando van kapitein jhr. Graafland en deze introduceerde een nieuwe tactiek: gebruik van blanke wapens, uitvoeren van onophoudelijke patrouilles, snelle acties en de krijgskunst van deze marechaussees werd door het standaard leger in 1896 overgenomen.

Er kwam een majoor naar voren uit de kringen der militairen, die deze hele oorlog beu waren en die krachtdadig optreden gevolgd door succes eisten, gesteund door het nieuwe idee Pax Neerlandica.
Zijn naam was majoor van Heutsz.
(Biografie gaarne zelf opzoeken in de historische geschriften.)

In het kort kwam de Pax Neerlandica op het volgende neer: Militaire en polititieke stabiliteit in alle uithoeken van de archipel, aangezien er ook nog eens westerse kapers op de kust lagen om "ons Indie" in te lijven, de politieke Nederlandse (Den Haag) wil was er en de middelen ook. Repeteergeweren en mitrailleurs waren inmiddels geintroduceerd en stoomschepen (KPM) verkortten de reisafstanden en de medische zorg voor de soldaten was verbeterd en de werving van inheemsen als soldaat nam toe en zo brak dan

De laatste fase van de Aceh oorlog aan, waarbij de kern van Aceh, de moekims XXII, XXV en XXVI onder controle kwam van Nederland.
Mobiele colonnes moesten de bush in op jacht naar Teuku Umar, Panglima Polim en andere aanvoerders, maar eerst stond nog een obstakel in de weg en dat was de streek Pedir met Sigli als hoofdstad aan de noordkust, waar het Acehse verzet zich had geconcentreerd.


Deel 4 volgt.