Onderzoek naar Nederlands geweld in Indië

'Nieuwe studie nodig naar geweld politionele acties'

Door: Lidy Nicolasen − 19/06/12, 05:32



© ANP. Een door CPN de Waarheid georganiseerd protest tegen de politionele acties, juli 1947.

Drie gerenommeerde onderzoeksinstituten vragen de regering een nieuwe studie te laten uitvoeren naar het militaire optreden van Nederland in voormalig Nederlands-Indië in de jaren 1945-1949. Ze noemen het van essentieel belang om naast Nederlandse ook Indonesische archieven en historici te raadplegen. .

De oorlog in Nederlands-Indië blijft terugkomen en het eind is niet in zicht, schrijven het onderzoeksinstituut voor oorlogsstudies NIOD, het Nederlands Instituut voor Militaire Historie en het Koninklijk Instituut voor Taal-, Land- en Volkenkunde (KITLV) vandaag in de Volkskrant. Eind vorig jaar, bijna zeventig jaar na dato, bood Nederland excuses aan en een schadevergoeding voor het bloedbad in het Javaanse dorp Rawagede. Enkele weken geleden nog werden schadeclaims ingediend voor schendingen van het oorlogsrecht op Zuid-Celebes.

Wreedheden
Nieuw onderzoek is nodig om te kunnen begrijpen wat voor soort oorlog daar is gevoerd, waarom en hoe deze oorlog mensen van beide zijden ertoe bracht wreedheden te begaan. Ook 'harde' feiten zijn nodig en het antwoord op de vraag wie verantwoordelijk was. 'We hopen het voor eens en altijd goed aan te pakken', zegt Gert van Oostindie van het KITLV. De initiatiefnemers willen zelf het onderzoek begeleiden. Ze denken met een groep van zes ervaren onderzoekers drie jaar nodig te hebben. Oostindie raamt de kosten op 2 tot 3 miljoen euro.

'Verkeerde kant'
Nederland begon de 'politionele acties' in 1945 om de onafhankelijkheidsstrijd met geweld de kop in te drukken. In 1949 was de soevereiniteitsoverdracht. 'We stonden aan de verkeerde kant van de geschiedenis', zei minister Bot van Buitenlandse Zaken toen hij in 2005 een bezoek aan Indonesië bracht. Het was voor het eerst dat Nederland een buiging maakte. Overigens niet tot ieders vreugde. Indische Nederlanders en militairen vinden het schandelijk dat veelal wordt gezwegen over de zogeheten bersiap-periode, het begin van de revolutie waarin Indonesische anarchisten duizenden doden maakten.

Volgens de initiatiefnemers kijken ook Indonesische historici nu met andere interesse naar deze periode, voorbij de jarenlang volgehouden clichés van 'eensgezind heroïsch patriottisme tegenover een wreed koloniaal regime'. De Indonesische historicus Bambang Purwanto spreekt van een 'excellent idee', niet het minst omdat ook in Indonesië hard wordt gewerkt aan een standaardwerk over de eigen geschiedenis.

Excessennota
Het onderzoek moet ook gebruikmaken van historisch materiaal als de Excessennota uit 1969, waarin de oorlogsmisstanden op een rijtje staan. Tot een vervolgonderzoek is het nooit gekomen, ondanks toezeggingen. De historicus Cees Fasseur schreef de Excessennota voor een belangrijk deel. Hij is blij met het initiatief van de drie instituten. 'De draden zijn afgebroken in 1969, ik mag hopen dat ze hier weer worden opgepakt', zegt hij.

De advocate Liesbeth Zegveld diende de claims in voor de slachtoffers van zowel Rawagede als Zuid-Celebes. 'De kernfeiten zijn vrij duidelijk, hoewel ik de indruk heb dat niemand weet hoeveel mensen we nu precies hebben doodgeschoten - vrij opmerkelijk. Ook dat we niet weten wíé we hebben geëxecuteerd. We hadden destijds geen interesse en nu eigenlijk nog niet. De vraag is of nieuw onderzoek daar verandering in brengt. Wat kan er nog aan onderzoek gebeuren nu de meeste direct betrokkenen dood zijn? De tijd heeft veel deuren gesloten.'


volkskrant.nl

Onderzoek geweld in Indië bepleit

Toegevoegd: dinsdag 19 jun 2012, 04:31


Een schip met Nederlandse militairen op weg naar Nederlands-Indië in 1949. ANP


Drie onderzoeksinstituten pleiten voor een nieuw onderzoek naar het militaire optreden van Nederland in voormalig Nederlands-Indië in de jaren 1945-1949.

Het zijn het Nederlands Instituut voor Militaire Historie (NIMH), het Koninklijk Instituut voor Taal-, Land- en Volkenkunde (KITLV) en het Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies (NIOD). Het onderzoek moet "helpen begrijpen wat de aard van het geweld en het optreden was".

De directeuren van de drie instituten noemen het in de Volkskrant van essentieel belang om niet alleen Nederlandse maar ook Indonesische archieven en historici te raadplegen. Als startpunt voor het onderzoek kan bestaand historisch materiaal zoals de Excessennota uit 1969 van historicus Cees Fasseur worden gebruikt. Daarin wordt melding gemaakt van oorlogsmisdaden.

Morele vraagstukken

Een nieuw onderzoek moet meer inzicht geven in het soort oorlog dat in Indonesië werd gevoerd door Nederland en waarom en hoe de oorlog mensen ertoe bracht wreedheden te begaan. Ook willen de drie instituten een antwoord op vragen als hoeveel slachtoffers er zijn gevallen, wat het juridische kader was voor de oorlog en wie waarvoor verantwoordelijk was.

De meeste debatten over het geweld tijdens de Indonesische revolutie richten zich volgens de drie directeuren op morele vraagstukken: "wie was er fout en wie moet excuses aanbieden?" Een nieuw onderzoek moet verder gaan dan dat, schrijven ze in de Volkskrant.

In 2005 erkende toenmalig minister van Buitenlandse Zaken Ben Bot tijdens een bezoek aan Indonesië dat "we aan de verkeerde kant van de geschiedenis stonden". Eind vorig jaar bood de Nederlandse ambassadeur excuses aan voor het bloedbad in het dorp Rawagede in 1947




nos.nl met video en audio

Michel Maas: Indonesië staat niet graag stil bij verleden
dinsdag 19 juni 2012, 11:05

Duur: 04:10.
Audio

Er moet een volledig onderzoek komen naar het militair geweld in de nadagen van Nederlands-Indië. Dat vinden het NIOD, het Nederlands Instituut voor Militaire Historie en het Koninklijk Instituut voor Taal-, Land- en Volkenkunde. Correspondent Michel Maas in Indonesië.

NOS Nieuws

Vertel maar wat onze vaders in Indië uitspookten

19 juni 2012 | door Frank Poorthuis


Mijn vader was een jochie van twintig toen hij naar Indië ging als soldaat, eind jaren veertig.

In de doos met foto’s die op de zolder van mijn ouders stond zag je hem staan, voor de afvaart van het schip, op de kade in Rotterdam, in zijn legerkloffie, tussen een paar honderd andere jongens die net als hij de oorlog achter de rug hadden en hun eerste buitenlandse reis gingen maken. Naar de tropen.

In die twee jaar dat hij er was, verbrandde zijn hoofd zó dat dit altijd donkerder bleef dan de rest van zijn lichaam. Net als bij een wielrenner. En sambal eten kon hij sindsdien ook als de beste. Elke maaltijd een volle theelepel. In de vensterbank van ons ouderlijk huis stonden tientallen jaren de met kraaltjes versierde kalebassen.

Maar wat ie daar had gedaan had hij ons, zijn negen kinderen, eigenlijk nooit verteld. We hadden geen idee. Hij had wel eens reünies van oude strijdmakkers. Dat moeten emotionele bijeenkomsten zijn geweest. Want hij kwam altijd aangeslagen terug. Met een vreemd soort weemoed, ook in de verhalen over teruggevonden vrienden.

Pas toen ikzelf veel ouder werd en las over de politionele acties, over gruwel- en wandaden door onze jongens begaan, begon ik me af te vragen wat daar eigenlijk de rol was geweest van mijn vader. Nooit goed uitgezocht toch, het ging voorbij. Zoals heel Nederland zich niet echt druk maakte om ons eigen foute verleden. Want we moesten vooruit. En ze waren uiteindelijk toch onafhankelijk geworden, die Indonesiërs.

Tot ik, samen met mijn broer een boekje makend voor het veertigjarig huwelijk van mijn ouders, hem professioneel besloot te interviewen. Nou ja, zoals je dat met een vader kunt doen. Hoe hij mijn moeder ontmoet had, hoe ze die twee jaar naar elkaar brieven hadden geschreven. En hoe het daar was. En toen vroeg ik het: ‘Heb je eigenlijk wel eens iemand doodgeschoten?’

Het was een schok toen ik het vroeg. Ik zag zijn gezicht vertrekken. Ik denk dat we er daarna nog wat omheen praatten. Dat het zolang geleden was en nou ja, van die dingen. En toen, ik denk dat ik nog eens aandrong, toen zei hij alleen: ‘Het was soms hij of ik, jij of die ander.’

Tranen in zijn ogen. Reden om er niet verder op door te vragen ook. Het blijft je vader.

Maar wel verkeerde ik later steeds in het besef dat mijn vader dus daadwerkelijk oog in oog met iemand had gestaan en had aangelegd en geschoten. Iemand had gedood. En misschien wel meer. Daar in Indië. En ik probeerde me voor te stellen hoe dat was voor een jongen van twintig, met zijn eenmeterachtenzestig en zijn Twentse accent in de tropen. Hoe angstig hij misschien geweest moet zijn.

Nou ja , eigenlijk zoals je je altijd afvraagt hoe het is als jonge jongens het leger in gaan en daar moeten vechten. Voor hun land. Voor een zaak die toen een rechtvaardige leek. En een zaak die later als fout werd afgedaan, waar niemand in het land liever meer over praatte. En jijzelf ook niet, behalve onder oude kameraden. Een zaak die je ook tegenover je eigen kinderen kennelijk liever niet oprakelde. Want hoe konden die nou begrijpen wat toen speelde, wat jij en je kameraden daar hebben meegemaakt.

Enfin, het is nu 2012, mijn vader is al lang dood. Maar ik wil het wel weten wat daar precies is gebeurd. Laat die drie instituten alsjeblieft een mooi dik boek schrijven over onze oorlog daar. Hoe fout het was, hoe gruwelijk we tekeer gingen, hoe we die jongens waaronder mijn vader, een oorlog in stuurden die onrechtvaardig was. Ik wil het graag lezen. Want ik wil hem ook postuum graag wat meer begrijpen.


hpdetijd.nl

'Wij juichen onderzoek Nederlands-Indië van harte toe'
dinsdag 19 juni 2012, 12:24


Audio
Duur: 04:32

Het wordt tijd dat we de tijd van de politionele akties in voormalig Nederlands-Indië grondig onderzoeken. Het NIOD, het Nederlands Instituut voor Militaire Historie en het Koninklijk Instituut voor Taal-, Land- en Volkenkunde pleiten voor een onderzoek naar het Nederlandse militaire geweld in de periode 1945-49. Een gesprek met Jan Schoeman van het Veteraneninstituut.


nos.nl

Quote uit eerste berciht bovenaan:
...In 2005 erkende toenmalig minister van Buitenlandse Zaken Ben Bot tijdens een bezoek aan Indonesië dat "we aan de verkeerde kant van de geschiedenis stonden".


Klopt ! Hij ERKENDE de enigszins vage omschrijving, maar hij excuseerde zich NIET.
En voor alle duidelijkheid: Hij voegde er ook aan toe, dat het gebeurd was lang vóór zijn tijd !!!! Slap was dat van hem, want hij handelde tijdens dat bezoek toch namens de Nederlandse regering, dus ook namens Nederland !!!

Maaf Pak, saat dulu aq belum lahir, masih berenang dalam perut ibuku. Tuh kan bukan saya yangg menembak... zoiets dus.

Henri R. Cingoor schreef:

Quote uit eerste berciht bovenaan:
...In 2005 erkende toenmalig minister van Buitenlandse Zaken Ben Bot tijdens een bezoek aan Indonesië dat "we aan de verkeerde kant van de geschiedenis stonden".


Klopt ! Hij ERKENDE de enigszins vage omschrijving, maar hij excuseerde zich NIET.
.

Er zijn 2 versies van zijn uitspraken.
Een paar Indonesische kranten hebben het over een Excuus geschreven, en sommige mensen die letterlijke tekst hebben gelezen beweren anders.
En dan lees je weer iets anders in Nederlandse kranten.

Een leuke discussie voor taalpuristen.

Gelukkig ikke niet begrijpen, hou wel van aardappelpuree met lekker oma's rundersudderlapje .

Gelukkig ikke niet begrijpen, hou wel van aardappelpuree met lekker oma's rundersudderlapje .....

Ikke ook niet, maakt niet uit verder... als het aangedane leed (voor beide partijen) maar weer rechtgetrokken wordt en men niet alweer om de hete brei draait. Ik las ergens vandaag, dat het wel weer een paar jaar zal duren en het budget van het onderzoek 2 á 3 miljoen gaat kosten... Ik vrees dus het ergste... te duur... geen subsidie....


Over oma's hete brei gesproken:

'Nieuw onderzoek heeft voordeel dat archieven nu worden opengesteld'
dinsdag 19 juni 2012, 15:50

Duur: 06:46
Audio

Historicus Cees Fasseur vindt het een goed idee dat het militaire optreden van Nederland in voormalig Nederlands-Indië opnieuw onderzocht moet worden.


NOS Nieuws

Wat weet jij van Nederlands-Indië?
Dinsdag 19 jun 2012 15:32

Het blijft maar terugkomen. Ons koloniaal verleden in Nederlands-Indië. Er wordt nu weer gepleit voor een nieuw onderzoek. Wat weet jij ervan?

Doe de quiz!
We hebben het allemaal wel geleerd tijdens de geschiedenisles, maar weet jij nog hoe Jakarta heette toen Nederland er nog de baas was? Of hoe ons leger destijds heette?

Speel de Editie Nederlands-Indië quiz


op rtl.nl

Laat de aantallen even op u inwerken: vijfduizend en 150.000

20-06-12 14:55 uur
column Theodor Holman

"Westerling was oorlogsmisdadiger in Hollandse dienst."

Ach ja, wat zijn we tekeer gegaan in Ons Indië met de politionele acties (1945 -1949). We gaan nu, na zestig jaar, grondig onderzoeken wat er is gebeurd.

Ik weet wat daar is gebeurd. We hebben destijds meer dan honderdduizend man naar Ons Indië gestuurd. Vijfduizend van hen zijn er gesneuveld. Maar de Nederlanders hebben 150.000 Indonesische slachtoffers gemaakt. Laat de aantallen even op u inwerken: vijfduizend en 150.000.

We stuurden er, net na de Tweede Wereldoorlog, jongens heen van zeventien, achttien, negentien jaar, die over Indië niet meer wisten dan dat het er warm was en dat je erheen kon als je leven in Holland mislukt was. Wat zagen ze? De Indonesische nationalisten die hun eigen mensen vermoordden, hun eigen mensen die Indonesiërs martelden, de dorpen die ze verbrandden, de mannen die werden geliquideerd,en deden daaraan mee. Er werd thuis fluisterend over gesproken.

Ik mocht vaak op de Willemsparkweg een hondje uitlaten van een heel aardige man die een antiquariaat had met Indische boekjes. Die gaf me dan een dubbeltje voor een rolletje drop. Totdat mijn ouders ontdekten dat het meneer Westerling was.

'Je mag het hondje van mijnheer Westerling niet meer uitlaten,' zei mijn vader. 'Want hij deed tegen de mensen in Indië zo.' Mijn vader zette zijn wijsvinger als een pistool tegen mijn slaap en zei: 'Pang!'

Mijn vader noemde hem 'De Turk,' want Westerling sprak nauwelijks verstaanbaar Nederlands.

Kapitein Westerling. Er moet een film over hem worden gemaakt. Hij was een oorlogsmisdadiger in Nederlandse dienst. Lees zijn Mijn memoires uit 1952. Wij hadden het in de boekenkast, met streepjes langs de kantlijn van mijn vader. En uitroeptekens.

Volgens een andere buurman was meneer Westerling een operazanger, wat ook waar was.

Mijn vader noemde De Turk een autohandelaar. En dat was hij ook. Hij stierf in 1987.

O ja: onze familie was aan hem geparenteerd. Zijn derde huwelijk was met een familielid van mijn moeders kant. De reden dat ik over Westerling een film zou willen maken, is dat hij precies het morele dilemma vertegenwoordigt waarmee je in een oorlog altijd te maken krijgt: ben je een oorlogsmisdadiger als je fanatiek uitvoert wat de regering van je vraagt?


parool.nl

Citaat :

De reden dat ik over Westerling een film zou willen maken, is dat hij precies het morele dilemma vertegenwoordigt waarmee je in een oorlog altijd te maken krijgt: ben je een oorlogsmisdadiger als je fanatiek uitvoert wat de regering van je vraagt?

Als je het wel of niet vermoorden van ongewapende gevangenen zoals op zuidcelebes op grote schaal serieus overweegt te doen dan ben je een ******
Natuurlijk is dit geen moreel dilemma. Gewoon niet doen.


Overigens zou de toenmalige Nederlandse regering finaal ontkennen dat zij Westerling bevel gaf duizenden mensen te vermoorden en te terroriseren.
Dat klopt ook wel. Het waren directe commanders van Westerling die hem carte blanche gaf.
En ik vermoed dat burgerambtenaren te Batavia en Den Haag daar niks van afwisten, vooraf.

Historici verdienen steun voor breed onderzoek naar de politionele acties

21/06/12, 07:22


Drie gerenommeerde onderzoeksinstituten roepen de Nederlandse overheid op het initiatief te nemen tot een groot historisch onderzoek naar het Nederlandse militaire optreden tijdens de onafhankelijkheidsstrijd in Indonesië. .

Nu hebben wetenschappers wel vaker een goed idee. En doorgaans gieten ze dat in de vorm van een onderzoeksvoorstel waarvoor ze steun zoeken bij publieke of private financiers. Piet Kamphuis, Gert Oostindie en Marjan Schwegman echter schreven een open brief.

Het gaat hen blijkbaar om meer dan om enkele miljoenen euro's voor een onderzoeksproject. Het gaat hen om de erkenning dat we nog geen goed beeld hebben van de gebeurtenissen tussen 17 augustus 1945, de dag van de onafhankelijkheidsverklaring, en 27 december 1949, de soevereiniteitsoverdracht.

Kamphuis, Oostindie en Schwegman zijn directeur van respectievelijk het Nederlands Instituut voor Militaire Historie, het Koninklijk Instituut voor Taal-, Land- en Volkenkunde, en het Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies. Dat die eerste zich achter het voorstel heeft geschaard, is van groot gewicht. Want voor de betrokken militairen is de periode van de Indonesische onafhankelijkheidsstrijd en de 'politionele acties' zeer beladen. Onderzoek naar die periode kan heftige emoties oproepen. Maar onder historici, tot in defensiekringen, leeft het idee dat nu de tijd rijp is om die beladen geschiedenis in kaart te brengen.

Die geschiedschrijving is traag op gang gekomen. 'Ontsporingen van geweld' van Van Doorn en Hendrix geldt nog altijd als schoolvoorbeeld van sociologisch veldwerk, maar het kon pas in 1970 gepubliceerd worden, nadat ook een eerste overheidsonderzoek was gepubliceerd: de Excessennota. Sindsdien is er wel onderzoek gedaan, maar is het nooit tot een alomvattende studie gekomen. Volgens de initiatiefnemers moet dat nu gebeuren, omdat er nog levende getuigen zijn, en omdat ook Indonesië bereid zou zijn bronnen te openen voor historisch onderzoek. Én omdat het inmiddels mogelijk moet zijn om met het onderzoek ver te blijven van het vellen van een oordeel over het optreden van de Nederlandse krijgsmacht of van individuele militairen.

Geen goed of fout. Doel van de onderzoekers is na te gaan onder welke omstandigheden militairen hun zelfbeheersing kunnen verliezen. Een project met dat doel en met zo'n draagvlak onder historici verdient steun, op voorwaarde dat het de gebruikelijke wetenschappelijke kwaliteitstoets kan doorstaan.


Trouw

door Kirsten Vos, Oprichter online magazine Indisch3.0
24 juni 2012

Opportunisme of niet, open die Indische doofpot

Anno 2012 is er nog steeds behoefte aan een onderzoek naar de postkoloniale daden van Nederland in Indonesië

Het Ons Indisch Erfgoed uit 2008 van Lizzy van Leeuwen heeft mij nieuwe inzichten gegeven in de Indische wereld, waarin zij en ik ons allebei bewegen. In die publicatie benadrukte Van Leeuwen onder meer hoe verwerpelijk het is dat er in Nederland, ondanks alle onderzoeken, nooit een écht postkoloniaal debat is gevoerd. Daar was ik het roerend mee eens. Maar met haar opiniestuk 'Voorstel onderzoek naar postkoloniale acties is opportunistisch' in NRC Weekend (Opinie & debat, 23/6/2012), bepleit ze een irrelevant standpunt.

Finaal feitelijk onderzoek
Eerder deze week pleitten de onderzoeksinstituten NIOD, KITLV en NIMH in de Volkskrant voor een 'finaal' onderzoek naar de postkoloniale daden van Nederland in Indonesië, gepleegd tussen 1945 en 1949. Gezien mijn pleidooi van februari op dit platform, kon ik me daar wel in vinden. Waarom? Ja, omdát Indië telkens boven komt drijven zonder dat - formeel - bekend is wat er gebeurd is; volgens mij een mooi argument in een pleidooi voor een postkoloniaal debat. Verder sprak de – summier omschreven - insteek me aan: feiten boven tafel halen, geen schuldigen aanwijzen. Als je een onderzoek instelt om, bijna 70 jaar later, schuld en straf op te leggen, kan je beter meteen ophouden. Dat zie ik inmiddels ook in.

Zuivere motieven
Lizzy van Leeuwen wil de NRC Weekend-lezer iets duidelijk maken. De gezamenlijke oproep tot meer onderzoek komt niet voort uit zuivere motieven, zoals "recht en onrecht, schuld, straf en schade". Nee, ze komt voort uit opportunistische: "het onderzoeksvoorstel (...) lijkt vooral ingegeven door krimpende budgetten en bedreigde formatieplaatsen" bij de drie onderzoeksinstituten. Dat is haar punt. Of niet? Want deze beschuldiging spreekt zij pas uit, na opsomming van de vele onderzoeken die voorafgegaan zijn aan deze jongste variant: geen enkel eerder onderzoek heeft politieke consequenties gehad. Tot slot noemt Van Leeuwen als belangrijkste vraag "waarom een onderzoek naar de toedracht van de dekolonisatieoorlog nog niet veel eerder is ondernomen."


lees verder op joop.nl

(zie ook de reacties daar!)

Vroeger gebeurden er nare zaken, daar moet Nederland aan wennen
Piet Emmer, emeritus hoogleraar in de geschiedenis van de Europese expansie, Universiteit Leiden − 27/06/12, 12:00

opinie Een onderzoek naar het tegenhouden van de dekolonisatie van Indonesië? Heb niet de illusie dat daarmee alle historische lijken uit de kast worden gehaald.

Citaat :

De Kamer moet zien dat het verleden een vreemd land is

"The past is a foreign country: they do things differently there." Deze bekende constatering (het verleden is een vreemd land: ze doen daar de dingen anders) uit het boek 'The Go-between' van L.P. Hartley is aan de gemiddelde Nederlander niet besteed.

Wij erkennen geen morele drempel tussen het heden en het verleden en zijn er rotsvast van overtuigd dat vorige generaties in alle omstandigheden net zo over goed en kwaad dachten als wij nu. Onze voorouders hebben dus de verkeerde keuzes gemaakt toen ze overzee slaven hielden, de bevolking van de Banda-eilanden uitmoorden, met hondenkarren reden, kleine kinderen niet naar school stuurden maar lieten werken, vrouwen een plaats in het beroepsleven ontzegden, met de bezetter collaboreerden, de Joden hebben laten afvoeren, de Indonesiërs hun onafhankelijkheid onthielden en sigaretten rookten. Hoe konden ze dit doen? Telkens als deze zaken worden opgerakeld, zijn we diep geschokt.

Is Nederland in dit opzicht uniek? Dat de Engelsen, de Portugezen en de Spanjaarden hun verleden niet met dezelfde morele duimstok de maat nemen, vinden we onbegrijpelijk, terwijl de Duitsers in deze vergelijking eigenlijk niet eens horen mee te tellen. Zij hebben vroeger zoveel fout gedaan dat schaamte over hun verleden voor hen net zo normaal zou moeten zijn als ademhalen.

Fransen
Het is echter verheugend dat de Fransen - van nature toch vrolijke, rooms-katholieke flierefluiters - sinds een aantal jaren op hun manier ook het morele tekort van hun verleden lijken in te zien. Zij doen er zelfs nog een schepje bovenop, want naast de Holocaust en de slavenhandel dienen de Fransen zich bij wet te schamen voor de genocide op de Armeniërs, waar hun voorvaderen part noch deel aan hadden.

Maar op de Fransen kun je niet bouwen, want de protesten van professionele historici en een ordinaire ruzie over een wetsontwerp, waarin de geschiedenisleraren wordt opgedragen ook eens te spreken over de positieve kanten van het kolonialise, hebben de deputés ertoe gebracht voortaan geen wetten meer over het verleden uit te vaardigen, maar alleen nog déclarations.

Wij Nederlanders hechten niet zo aan wetten, maar wel aan geld. Daarom trekt onze Tweede Kamer vaak in paniek de portemonnee als weer eens duidelijk wordt dat onze voorvaderen zich in hun ogen misdragen hebben. Zo ontdekte Jan Marijnissen min of meer toevallig dat vmbo-leerlingen niet eens van de morele tekorten in onze geschiedenis op de hoogte waren, omdat ze überhaupt niets van het verleden wisten. Een groots opgezet Nationaal Museum zou hierin verandering brengen. Nu, vijf jaar later en 15 miljoen euro verder, blijkt dat toch niet zo'n goed plan.

Zo ging het ook met het instituut voor onderzoek naar het slavernijverleden. Onze morele verontwaardiging over het verleden heeft ook veel duurbetaalde rapporten opgeleverd, die meestal in een la belandden, omdat onze aandacht inmiddels weer naar wat anders uitging, zoals de studies naar de terugkeer en opvang van oorlogsslachtoffers, naar de rol van Pieter Menten in het door Duitsland bezette Polen, naar de gang van zaken rond de veroordeling van (en de gratieverlening aan) drie Duitse oorlogsmisdadigers, ooit opgesloten in Breda, naar het eigendom van tijdens de Duitse bezetting verkochte of geconfisqueerde kunst, naar de gebeurtenissen in en rond Srebrenica, en naar de gevolgen van de Japanse bezetting van Nederlands-Indië.


lees verder: Trouw

Interview – Bambang Purwanto, Hoogleraar geschiedenis in Yogyakarta

‘Veel dingen weten we nog niet van elkaar’

Drie Nederlandse topinstituten vragen om een nieuw onderzoek naar de’ politionele acties’. Goed idee, vindt een Indonesische historicus.

Door Lidy Nicolasen

Amsterdam. ‘Bersiap? Wat is dat?’, zullen de meeste Indonesiërs verbaasd antwoorden als je ernaar vraagt. Bambang Purwanto is historicus en sinds 2004 hoogleraar aan de Gadjah Mada Universiteit in Yogyakarta. Zelfs hij zou het woord nooit hebben gekend, als Nederlanders hem niet hebben verteld dat ‘bersiap’ de strijdkreet was van revolutionaire Indonesische jongeren. Tussen oktober 1945 en begin 1946 hebben zij vele burgers, onder wie vele Nederlanders, in koelen bloede vermoord.

Het was een bange en beladen periode. Vele Indische Nederlanders en veteranen nemen het woord alleen in de mond ter rechtvaardiging van het oorlogsgeweld door het Nederlandse leger in de jaren daarna. Het is niet voor niets dat Purwanto juist dit voorbeeld noemt. Hij wil ermee zeggen dat lang niet alles gemeengoed is over wat er toen is gebeurd. Vandaar dat hij uit volle overtuiging de oproep steunt van het Nederlands Instituut voor Militaire Historie, het oorlogsinstituut NIOD en KITLV aan de Nederlandse regering om nieuw onderzoek te doen naar deze periode.

In Nederland zijn er boekenplanken vol geschreven over dit gedeelde verleden. Is er nieuw onderzoek nodig?
‘Het is geen nieuw onderzoek, we hebben het onderzoek nooit afgerond. Veel dingen moeten we samen nog doen. Veel dingen weten we niet van elkaar. Al die informatie moeten we nu samenvoegen. Ik denk dat er zaken zijn die Indonesiërs zich herinneren en die voor Nederlanders totaal onbekend zijn en omgekeerd. Naast de officiële geschiedschrijving zijn er ook persoonlijke ervaringen en geschiedenissen nodig om te weten wat er echt is gebeurd. Nu leven er nog mensen die er zelf bij betrokken waren en die we kunnen interviewen, in Nederland maar ook in Indonesië.’

Denkt u dat ons onthullingen te wachten staan, bijvoorbeeld uit Indonesische archieven?
‘Veel feiten zijn bekend, het gaat om aanvullende informatie. Nu krijgen we voor het eerst de kans onze geschiedenis als één geheel te zien en dat zal zowel voor Indonesiërs als Nederlanders nog vele verrassingen opleveren. Je kunt zeggen dat de balans zal worden hersteld, dat we dit doen om er allemaal beter van te worden. Je kunt niets wegpoetsen van wat er is gebeurd. Maar we moeten onze informatie delen om een beter inzicht te krijgen op onze eigen geschiedenis. We moeten onze geschiedenis niet alleen kennen en verklaren, maar er ook van leren. Het gaat hier niet enkel om de geschiedenis van Nederlanders of Indonesiërs, maar om die van de mensheid.’

Volgens Nederlandse historici groeit in Indonesië de bereidheid kritischer te kijken naar het eigen verleden, voorbij het cliché van heroïsche patriotten tegenover wrede kolonisten.
‘Het geeft geen zin in absolute termen van good guys en bad guys te praten. Je kunt allebei zijn, zelfs op hetzelfde moment. Het is maar vanuit wiens perspectief je de situatie bekijkt. Maar we moeten proberen realistisch te zijn. Het was ons lot een kolonie van Nederland te zijn. Daarmee verdedig ik het kolonialisme niet, ik zeg ook niet dat er goede of alleen maar slechte kanten aan het kolonialisme zaten. Wat ik zeg is: een deel van de Hollandse geschiedenis ís Indonesisch, een deel van de Indonesische geschiedenis ís Hollands.
Toen de Nederlanders in 1950 vertrokken en de soevereiniteit was overgedragen, vonden we alles wat betrekking had op het kolonialisme slecht.
Maar we leven in de 21ste eeuw. We hebben afstand genomen, we denken veel realistischer en eerlijker over wat er is gebeurd. Niet objectief, dat bestaat niet omdat je altijd redeneert vanuit je eigen gezichtspunt. Maar wel eerlijk, anders ben je geen goed historicus. Je moet de geschiedenis niet gebruiken om elkaar te haten of te beschuldigen.’

Uit de Volkskrant, 21-06-2012.

djempol die Bambang Purwanto
heel wat meer to the pointe dan professor Emmer


Wat de journalist schreef:

Citaat :

Vele Indische Nederlanders en veteranen nemen het woord alleen in de mond ter rechtvaardiging van het oorlogsgeweld door het Nederlandse leger in de jaren daarna.

is bullshit.

Een echt raadsel is waarom de hoogleraar de strijdkreet en de naam 'bersiap' niet kende.
Slechte opleiding gehad? Taboeverklaring in Indonesië ?

Boeroeng schreef:

d
Een echt raadsel is waarom de hoogleraar de strijdkreet en de naam 'bersiap' niet kende.
Slechte opleiding gehad? Taboeverklaring in Indonesië ?

Omdat Ber-Siap bij de Indonesiers een andere betekenis heeft dan bij de Nederlanders .
Hanya itu saja.

Zijn C.V :
http://www.tanap.net/content/universities/counterparts.cfm?ArticleID=72

Toch....
Ber Siap was toch een bekende stijdkreet van de opstandige jeugd.?
Dat moet een Indonesische historicus toch weten ?
Misschien is bersiap alleen in Nederlandse kringen ook een naam voor het najaar 1945 geworden ?
Blijft nog staan dat de prof moet weten hoe men in Nederlandse kringen die woorden invult.
Nu weet hij het wel ja... Maar kreeg hij dat ook in zijn opleiding meer ?

Boeroeng schreef:

Toch....
Ber Siap was toch een bekende stijdkreet van de opstandige jeugd.?
Dat moet een Indonesische historicus toch weten ?
Misschien is bersiap alleen in Nederlandse kringen ook een naam voor het najaar 1945 geworden ?
Blijft nog staan dat de prof moet weten hoe men in Nederlandse kringen die woorden invult.
Nu weet hij het wel ja... Maar kreeg hij dat ook in zijn opleiding meer ?

De meeste jeugdigen op Java waren in het begin niet echt betrokken behalve in de grote steden.
Even terugkijken naar de toenmalige situatie , de kleine groep politiekbewuste nationalisten zijn goed opgeleid .
De grote massa zijn gewone Indonesiers , relatief laag opgeleiden ( Djalan ke Barat Kees Groeneboer KITLV) .
Dus pas na Surabaya en andere grote veldslagen met de Engelsen ( met in hun kielzog de NICA-NEFIS) komt men in opstand .
En na operatie product-kraai , Agresi militer I-II zoals we dat zeggen.

Ik kan praten over mijn Sejarah lessen in Indonesia , qua inhoud niet zo erg verschillen met wat de proffesor in zijn middelbare schooltijd (SMA) had gekregen.
Er is een soort standaardwerk, 6 delen Sejarah Nasional Indonesia (toevallig op mijn boekenplank).
Het zou kunnen dat hij de betekenis en impact van het woord bersiap niet kent zoals de Nederlanders dat kennen , en zeker bij de direct getroffenen , slachtoffers en hun kinderen / nakomelingen .
Ik ken het ook niet tot dat ik tussen de oude indo's( 1ste gen.) terechtkwam en omging met hun kinderen en boeken lees .
En tot mijn schrikt diverse versie hoor hoe slecht de pemuda ( bij velen nog synoniem als rampokkers) waren, nou daar zakt mijn broef spontaan af.
Mijn ouders , hun oudere broers / zusters en jongere ooms waren "nationalistisch" .
Zijn ze dan zo slecht , doen ze ook gekke dingen ?

Mss heeft de proffesor andere interesses , andere prioriteiten ?.Andere tijden ?
Hij is ook groot gebracht in de tijd van Orba regering .
Nu , een paar presidenten/regeringen later is er een beginnende democratie, mss kunnen de Nederlanders aankloppen bij die jonge(re) wetenschappers . Maar dan moet je de gevestigde orde wel passeren , toch ?

misschien wist hij het wel maar was het handiger om te doen of hij het niet wist, want hierdoor kun je bij jezelf checken of wat jij weet wel hetzelfde is als wat de ander bedoelde...

uitkomst: de ander voelt zich beter want die kan onderwijzen
en, mocht je het zelf net iets anders hebben bedacht, niemand die het weet.


zou kunnen, toch??

Indië-veteraan is weer snel veroordeeld


Door: Leen Noordzij, voorzitter Vereniging Oud-Militairen Indiëgangers (VOMI) − 15/07/12, 20:00

© ANP. Ook Europese huizen bleven bij de gevechten in het vroegere Nederlands-Indië niet gespaard.

OPINIE | Een onderzoek naar de periode 1946-1950 heeft alleen zin als ook de Indonesische archieven opengaan. Anders lijkt het toch vooral een werkgelegenheidsproject voor Nederlandse historici.


De meeste foto's uit het album van de inmiddels overleden dienstplichtige Indië-ganger Job R, die onlangs zijn opgedoken, zijn eigenlijk niets bijzonders. Het zijn de gebruikelijke kiekjes van voertuigen en collega's. Zij zouden de krant nooit gehaald hebben, als er niet twee exclusieve foto's de aandacht van de stadsarchivaris van de gemeente Enschede hadden getrokken. Hoewel hij het album al twee jaar had opgeborgen in het gemeentearchief, heeft hij deze foto's nu pas aan de pers aangeboden. Kennelijk waren de foto's eerder niet bijzonder.


lees verder op Trouw.nl Opinie

'De executiefoto's zijn momentopnames'

OPINIE - Jan Bank − 18/07/12, 06:07


vk opinie Het politieke doel van de eerste politionele actie was een reductie van het gebied van de Republiek Indonesië en de opbouw van een nieuw Indonesisch eilandenrijk, betoogt emeritus-hoogleraar Jan Bank. .

De foto's van een executie van Indonesische vrijheidsstrijders zijn een momentopname. Op een andere wijze is dat ook de aangekondigde televisie-reconstructie van de (eerste) dag van de 'eerste politionele actie' van 21 juli 1947, nu 65 jaar geleden. Nederlandse troepen vielen toen het guerrilla-leger van de Republiek Indonesië aan vanuit hun enclaves op Java en Sumatra, die eerder in het Javaanse kuuroord Linggadjati in een akkoord tussen het koloniale bewind en de republiek waren vastgelegd.

Beide momentopnames, hoe indringend ook, hebben een bredere tekst en uitleg nodig. Die is er niet gekomen op de manier zoals Nederland met zijn de geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog is omgegaan.
De behoefte aan tekst en uitleg nam toe na onthullingen door de oorlogsveteraan J.E. Hueting in 1969 over geweldsexcessen van Nederlandse kant. Een parlementaire enquête - zoals die over Nederland in 1940-1945 - werd toen afgewezen. Een boekenreeks zoals die van dr. L. de Jong over Nederland in oorlogstijd kwam evenmin tot stand. De controverses waren (nog) te groot voor een staatsopdracht. Men beperkte zich tot de Excessennota van de hand van de historicus en jurist C. Fasseur en tot een publicatie van historische bronnen: een ware schat aan gegevens in twintig boekdelen. Maar nota en boeken zijn alleen de grondstof voor een geschiedschrijving.

De gangbare Nederlandse opvatting over de dekolonisatie van Indonesië luidt: het begon verkeerd in augustus 1945. De Republik Indonesia droeg een Japans stempel, de onafhankelijkheid was met goedkeuring van de Japanse bezetter uitgeroepen. Toen Britse legereenheden op Java aankwamen, ontbrandde er een furie van jonge revolutionairen, die de dood van grote aantallen burgers tot gevolg had; ook, maar niet uitsluitend, van Nederlandse kolonisten. Om deze furie in te dammen, is in november 1945 de slag om Soerabaja uitgevochten tussen Indonesische strijders en Britse, vooral Brits-Indische troepen. In het officiële historische bewustzijn van Indonesië is deze dagenlange strijd het bloedige - en heldhaftige - moment van de revolutie, niet de 'eerste politionele actie' in juli 1947.

De eerste uitzendingen van troepen vanuit Nederland dateren uit deze periode. De vrijwilligers, die zich hadden opgegeven voor de bevrijding van Indië, moesten onder leiding van Britse troepen de uitwassen van de revolutie temmen. De opbouw van een Nederlandse legermacht ging in twee etappes: eerst vrijwilligers en beroepsmilitairen, vanaf 1946 ook dienstplichtigen. Want om hen uit te zenden moest de grondwet worden gewijzigd. De diplomatie kreeg eveneens een kans. In dezelfde twee fasen werden conferenties tussen Nederland en de Republiek georganiseerd. In het eerder genoemde Linggadjati kwam het eind 1946 tot een akkoord.

Wie een legermacht opbouwt ......


lees artikel Volkskrant, Opinie


Jan Bank is emeritus-hoogleraar vaderlandse geschiedenis.
Hij schreef in 1983 een proefschrift over Katholieken en de Indonesische Revolutie.