‘Lagu Damai’
Het vredeslied over heimwee en verlangen naar de Molukken
28 februari 2013 | tekst Afke Severijn, Petra Kuipers |
Een klein uur dat voelt als een kwartier. Zo snel was het verhaal van de jonge theatermaker Esther Hulst voorbij. Afgelopen zondag werd in Het Compagnietheater te Amsterdam het stuk van Hulst gespeeld. De documentaire theatervoorstelling gaat over heimwee en verlangen naar een thuis, over de Molukse roots van de maker. Met een minimaal decor dat nauwelijks veranderde, slechts drie spelers bezetten het toneel.
Esther Hulst, Lena in de voorstelling, vertelt haar verhaal en vult met tekst losstaande gespeelde fragmenten aan. Willy Noija, de moeder van Hulst, speelt Mama Pito in het stuk. Hulst en haar moeder spreken Indonesisch met elkaar in de voorstelling. Door de taal en de Molukse gebruiken - het koken, eten en wassen – die in beeld worden gebracht voel je je als toeschouwer al snel betrokken bij de Molukse cultuur.
In het vliegtuig naar de Molukken toe vertelt Lena over haar verwachtingen van het land van haar voorvaderen. Haar vriendin Fien (Tilly van Herwijnen) is mee, omdat ze graag ontwikkelingswerk wil doen. Het contrast tussen de twee, de thuiskomst van Lena en het bezoek van Fien, is het gehele stuk duidelijk herkenbaar aanwezig.
Ruim drie jaar geleden starten de makers met het stuk. ‘Lagu Damai’ begon als afstudeervoorstelling van Hulst. Nadat zij zelf voor het eerst op de Molukken was geweest voor een lange vakantie, kreeg zij in Nederland erg veel last van heimwee. “Ik wist niet meer wat ik nou in Nederland aan het doen was en waar wij ons in Nederland toch allemaal zo druk om maakten”, vertelt Hulst. Ook in de voorstelling komt de rust die de Molukken haar brengt naar voren. “Ik had geen zin meer om af te studeren, maar mijn docent zei dat ik moest stoppen met janken en mijn ervaringen op de Molukken als cadeau moest beschouwen. Toen heb ik mijn familie gevraagd hun herinneringen op te schrijven voor mij. Dit werd niet helemaal begrepen, want ik ontving een reisverslag van de tijd dat ik daar was in de zomer. Heel lief, maar ik wilde verhalen over de burgeroorlog (1999, red), over mijn roots en mijn voorvaderen. Opnieuw schreven zij een brief en in een volgende reis lieten ze mij ook de plekken zien waar alles gebeurd was. De brief over die oorlog heb ik als basis voor de voorstelling gebruikt.”
“Toen ik daar was besefte ik dat mijn neefjes van mijn leeftijd hebben gestreden in de oorlog, dat is heel gek. Het is daarbij heel bijzonder dat mijn familie zoveel heeft verteld, omdat alles nog steeds vers in het geheugen ligt. Voor de voorstelling heb ik dat vertaald in een verhaal dat niet over de oorlog gaat, maar over de voelbare spanningen daar”, zegt Hulst.
“Wij spelen de voorstelling steeds voor een heel ander publiek, voor kinderen en volwassenen die normaal nooit in het theater komen. Dat publiek zorgt ervoor dat het niet saai wordt. Door de verschillende locaties waar wij optreden, zoals op scholen en bij stichtingen, zoals Molukse buurthuizen, maken wij elke keer iets anders mee. Theater maken op zich, het je niet bescheiden opstellen, is helemaal nieuw voor de Molukse gemeenschap. De stichtingen zijn zo welwillend en dankbaar, dat het elke keer opnieuw een grote voldoening geeft voor hen te spelen.”
Grote theaters denken dat de voorstelling voor een beperkt publiek is, waardoor ze het eng vinden de voorstelling te programmeren, denken de drie vrouwen. Erg jammer, want hoewel de voorstelling op de Molukse gemeenschap is gericht, is het niet alleen geschikt voor Molukkers. Voor iedereen is het interessant om de tweesplitsing waarmee Molukkers hier leven te ervaren.
Een ontroerend stuk die de spagaat tussen twee culturen mooi weergeeft. Een stuk waarmee Hulst veel over haar afkomst heeft geleerd en waarmee het publiek een nieuwe geschiedenis meekrijgt. Hulst heeft met haar voorstelling een plekje in de Molukse gemeenschap verworven en een netwerk opgebouwd. “Ze is nu een BM’er, een ‘Bekende Molukker”, laat haar moeder lachend weten.
VersPers
vr 1 maa 2013 - 9:55