LATIHAN ENAM BELAS / Oef.16, Yang.
YANG – CONSTRUCTIE
In het Indonesisch komt het woord ‘yang’ (v/h jang) erg veel voor. Dit naar het Nederlands vertalen is niet altijd even gemakkelijk omdat ‘yang’ verschillende functies kan vervullen.
In het begin lijkt dat erg moeilijk, maar éénmaal enigszins B.I. kunnende spreken merk je hoe vaak dit woord wordt gebruikt, dus is het zinvol ons hier doorheen te ‘worstelen’. Lijkt aanvankelijk moeilijk als je tekst hieronder leest, schrik niet meteen, het went écht wel op den duur, op gegeven moment gebruik je het zonder er bij na te denken.
Enkele manieren om ‘yang’ te gebruiken
Nr. 1. Als betrekkelijk voornaamwoord: die, dat
Nr. 2. Om soms van woorden zelfstandige naamwoorden te maken
Nr. 3. In combinatie met één of twee bijvoeglijke naamwoorden
Nr. 4. Als uitdrukking: ada yang…….= er zijn er die……
Het principe is dat het woord ‘yang’ het woord dat erop volgt koppelt aan het woord/woordgroep dat aan ‘yang’ voorafgaat, uitgezonderd punt 2.
Nr. 1. als betrekkelijk voornaamwoord: die, dat.
Nanas yang terlalu tua tidak enak
Een ananas die te oud is, is niet lekker
Ini orang Belanda yang tinggal di Kalibukbuk
Dit is de Nederlander die in Kalibukbuk woont
Rumah yang kecil tidak mahal
Het kleine huis (huisje) is niet duur
Nr.2. met ‘yang’ een zelfstandig naamwoord maken:
Je kunt met ‘yang’ van bijvoeglijke naamwoorden, werkwoorden en telwoorden een zelfstandig naamwoord maken.
Yang mahal bagus
De dure (dingen) zijn mooi
Yang kecil enak
De kleine zijn (is) lekker
Yang makan banyak
Degenen die eten zijn talrijk
Yang ingin ke hotel harus naik taksi
Degenen die naar het hotel willen gaan moeten een taxi nemen
Yang dua ini kotor
Deze twee zijn vuil
Yang, uitspraak: jang
Ingin = willen (ng als in lange)
Nr. 3. Yang geplaatst vóór een bijvoeglijk naamwoord, krijgt het bijv.n.w. NADRUK.
Hotel yang besar – Het gróte hotel
Piring yang bersih – het schóne bord
Meja yang kecil – De kléine tafel
Kamar mandi yang biru (*) - De bláuwe badkamer
Tempat tidur yang besar (*) - Het gróte bed
Mobil saya yang kecil hilang (**) - Mijn kléine auto is verdwenen
(*) Let op: deze 2 zinnen bevatten een samengesteld zelfstandig naamwoord (kamar mandi, tempat tidur). Na een dergelijk samengesteld zelfst.n.w. is yang verplicht.
(**) Attentie: Na een bezittelijk voornaamwoord (hier: saya, mijn) moet een bijvoeglijk naamwoord ook vooraf gegaan worden door yang. Na zelfst.n.w. (mobil) komt bezittelijk voornaamwoord (saya), daarna bijv.n.w. (kecil)
YANG bij 2 bijvoeglijke naamwoorden. Yang is verplicht bij gebruik van 2 bijv.n.w. die allebei achter het zelfst.n.w. komen te staan.
Bij ongelijke nadruk wordt yang geplaatst tussen 2 bijv.n.w., en krijgt het bijv.n.w. ná yang de nadruk.
De volgorde van YANG bij ongelijke nadruk is als volgt;
YANG wordt geplaatst tussen 2 bijvoeglijke naamwoorden in, het bijv.n.w. ná YANG krijgt de nadruk, dus;
Gedung besar yang merah = Het rode grote gebouw <niet het zwarte of blauwe gebouw dus>
Handuk kecil yang kotor = De vuile kleine handdoek <niet de schone dus>
Kapal kecil yang putih = Het witte kleine schip (scheepje) <niet de groene dus>
Bij gelijke nadruk YANG tussen het zelfst.n.w. en 1e bijv.n.w. + ‘dan’ (= en) tussen de 2 bijv.n.w.
In Nederlands zetten we een komma tussen de 2 bijv.n.w. als teken van gelijke nadruk.;
Kamar mandi yang bersih dan rapi = De nette, schone badkamer.
Pintu restoran yang hijau dan berat = De zware, groene restaurantdeur.
Bij 1 of 2 bijv.n.w. in een zin is er een spiegeling in de Indonesische zin in vergelijk met de Nederlandse zin.
Ook: als een zelfst.naamwoord door een ander woord (telwoord, bezittelijk voornaamwoord, ini, itu, bijvoeglijk naamwoord enz.) al is bepaald, (een bepaalde waarde er aan gegeven) en er nog iets over wordt verteld, is YANG verplicht; b.v.
Dua pisang = twee bananen
Dua pisang yang enak = twee lekkere bananen
Kebun saya yang besar bagus = mijn grote tuin is mooi.
Nr. 4. ADA YANG………….= er zijn er die…………./ sommigen……………../anderen………………
Ada yang dari negeri Belanda dan ada yang dari negeri Prancis
(er zijn er die uit Nederland komen en er zijn er die uit Frankrijk komen)
(sommigen komen uit Nederland, anderen komen uit Frankrijk)
Ada yang tinggal di Amsterdam dan ada yang tinggal di Bali
(er zijn er die in Amsterdam wonen en er zijn er die op Bali wonen)
(of: sommigen………….anderen………….)
DAFTAR KATA KATA / Woordenlijst.
Ingin = willen, verlangen (ingin, ng als in lange)
Mau = willen
Kebun (ook kebon) = tuin (keboen, stomme e)
Rapi = netjes, ordelijk, keurig, in orde (rappie)
Gedung = gebouw (gedoeng, g als zachte k)
Kamar tidur = slaapkamer
Tempat tidur = bed (tempat stomme e)
Tempat, plek, plaats, oord
Tempat tinggal = verblijfplaats (tingkal, zachte k)
Tempat duduk = zitplaats (doedoek)
Air = water
Air putih = drinkwater (poetieh)
Hilang = weg, verdwenen, kwijt
Isi = inhoud, vullen, invullen (iesie)
Juga = ook (djoegaa, g als zachte k)
Lantai = vloer, verdieping (lantai, bijna als lantei)
Lemari = kast (lemarie, le stomme e)
Lemari es = ijskast, koelkast (ès) es = ijs
Masih = nog (massieh)
Mengantar = begeleiden (ng als in lange)
Pelan-pelan = langzaam, langzaam aan, kalm aan (plan plan)
Sikat = borstel (siekat)
Sikat gigi = tandenborstel (giegie, g als zachte k)
Tamu = gast (ta-moe)
Teman = vriend, vriendin (stomme e, te)
Cari = zoeken (tjaarie)
Sebelah = zijkant, naast
Di sebelah = (aan) de (zij)kant (die seblah se stomme e)
Keju = kaas (kèdjoe) keju Belanda = Holl.kaas
Keluar = naar buiten gaan (keloewar, ke stomme e)
Lalu = vervolgens (laaloe)
Terlalu = te ….. (terlaaloe, ter stomme e) te veel, te heet.
Lapangan = veld (laapangan ng als in lange)
Laut = zee (la-oet)
Samudera = oceaan (saamoedra)
Minta = verzoeken, vragen om iets (mintaa)
Tolong = helpen (to korte o)
Minta tolong = kunt u me helpen?; verzoek om hulp
Saja = slechts, alleen maar (sadja)
Dulu = eerst, vroeger (doeloe)
Dapat = hebben, krijgen (daapat)
Tinggal = verblijven, wonen (gg als zachte k)
Sama dengan = gelijk aan (samma dengan ng als in lange)
Tambah = toevoegen, optellen
Bibit padi = jonge rijstplant (biebiet paddie)
Padi = volgroeide rijstplant
Gabah = ongepelde rijst (G als zachte k)
Beras = gepelde ongekookte rijst (bras) stomme e amper uitspreken
Nasi = gekookte rijst.
Nasi putih = gekookte witte rijst
Nasi goreng = gekookte rijst, daarna met bumbu (kruiden) gebakken (boemboe)
Voorlopig voldoende om te leren, in het begin is woordjes in je hoofd ‘stampen’ helaas de enige manier.
di 6 jan 2009 - 21:18