n Indo in Canada - 6

aflevering 6
22 okt 2008, 17:40

Ik weet nog toen ik voor t eerst door Buffallo New York State met de Greycoach bus vanuit Toronto reed. Het viel me eigenlijk wat tegen, want alles zag er zo triest en vies en vuil uit.

Ik wist over Buffallo, vanwege de tv die wij in Toronto konden kijken. Ja wij zagen de tv programmas en daardoor zagen we ook de andere steden in de VS.

Wat me opviel was dat t in Canada heel wat schoner was op de straten dan daar.

Maar verder zagen de gebouwen er wel typisch Amerikaans uit. Terwijl die bij ons, typisch Canadees eruit zagen. Er was meer gemeen met Europa in Toronto en andere delen van Canada dan het in de VS was.

Hier kon je ook meer Europees eten kopen. Maar dat kon dus niet in Buffallo noch in Rochester.

Rochester, zag er toen ook heel anders uit weer dan Buffallo. Ik keek natuurlijk wel mijn ogen uit, in de straat waar mijn neef en zijn gezin woonden.

Ze hadden n gedeelte van n huis gehuurd. En waduh, hun tv man, zooo groot. Dat had ik nog van mijn leven niet gezien. De kinderen sliepen met hun kinderen samen en mijn man en ik sliepen op n uitreksel van hun bankstel. Het was echt heeeel geriefelijk slapen moet ik zeggen. Net alsof je in n gewoon bed lag. Dat niet alleen. Terwijl de rest van de familie al lag te maffen, konden mijn man en ik vanuit ons bed, tv kijken. Wah, ik herinner me nog, n goede spannende film over zoiets als n vulkaan uitbarsting. Maar waar dat verhaal over ging weet ik niet meer.

Het was ook lekker warm in dat huis van mijn neef. Nergens koud. Zelfs niet op de toilet s nachts of in de badkamer.

Ik moet eerlijk zeggen dat ik de huizen in de VS? veeel leuker vind en dat er meer variatie is in bouwtrant en architectuur dan hier bij ons hoor. Sudah als ze al beginnen te bouwen hier bij ons? Dan weet je al, voordat je een huis in gaat, waar het bankstel staat en waar de eettafel en ga zo maar door! Die lui in Canada houden van uniform wonen. Niemand moet uitsteken, want dan trek je de aandacht naar je toe en dat is niet goed. Alles en iedereen gedraagd zich als n robot vind ik. Terwijl de Amerikaan daar weet je altijd bij, waar je aan toe bent. Omgang met ze, maakt n mens niet onzeker en je voelt je nooit opgelaten. Tenminste ik niet. Daarom werkte ik ook altijd beter met de Amerikaan die hier kwam wonen of met n Canadees getrouwd was.

Het andere verschil was en is nog steeds, dat de Toronto mannen en vooral de vrouwen heel wat beter gekleed gaan en nog doen, dan de Amerikaanse vrouwen.

wah, ik weet nog hoe mijn neef zich half dood liep te lachen, toen mijn stom verbaasde gezicht zag toen ik n vrouw met van die hele hele dikke krullers in haar haar, gewoon boodschappen zag doen! Minta ampun! dat had ik van mijn leven dus niet gezien. IK voelde me dood verlegen, terwijl die dame, heel gezellig en zich van neks bewust, lekker haar boodschappen liep te doen.

Het andere is, dat er veel dingen in de grocerystores zijn in Toronto, die je ook in de VS hebt. Maar hoe je t ook bekijkt, waneer ik in de VS kwam, en naar de grocery winkels ging of waar dan maar ook, tot nu toe nog? Dan voel ik me echt Alice in wonderland.

Vooral als je naar Niagara Falls gaat, Er is nl n Niagara Falls aan beide kanten van de grens. En ook heel interesant, aan beide kanten, wonen enorm veel Italianen.

Er is verschil in dat Italiaans eten, aan beide kanten van de grens ook nog! En de omgangsvormen zo op t oog tussen de Canadees en Amerikaan lijken t zelfde. Tenzij je de Canadese kent? valt t je niet op.

Ik vond ook dat ik gemakkelijker vrienden maakte met de hier wonende Amerikaan, net zoals ik heel goed opeens vrienden kreeg die buren van mijn neef en zijn gezin waren. Maar hier in Canada, nee dat is iets waar alle emigranten over mee kunnen praten. In Ontario? is dat echt wel moeilijker.

Ik kan me nog herinneren, dat een tijdschrift hier in Ontario, eens n artikel had gepubliceerd, waar men t erover had. Dat t zo moeilijk was om vriendschappen te sluiten in Ontario/Canada. En dat uiteindelijk die eigenlijk ook op doods uitliepen.

Ik stond daar vroeger nooit bij stil. Ik had t veels te druk met leven en mijn kinderen opvangen na schooltijd en voor hun zorgen en ga zo maar door. Om over de huwelijks moeilijkheden maar nog niet te spreken.

We vierden er kerst en we brachten natuurlijk ook cadeautjes voor mijn neef en zijn gezin mee. Maar ik stond wel met open mond te kijken naar al die huishoudelijke aparaten die mijn neef aan zijn vrouw gaf voor kerstmis.

Wij hadden t nooit goed gehad in NL. Eigenlijk waren we heel arm. Dus cadeautjes van mijn man naar mij of omgekeerd, nee daar kan ik me eigenlijk niets over herinneren in NL. Wel dat we nooit ergens heen konden, omdat we geen geld hadden om de mensen tegemoet te komen met cadeautjes.

Zo werd ik dus voor t eerst van mijn leven bekend dat men met kersttijd, met allerlei nieuwe snufjes voor de huisvrouwen op de markt kwam en die werden dan hevig ge adverteerd en dan zeiden de vrouwen aan hun egas, ik wil dit of dat en dat werd dan gekocht.

Ook het aantal speelgoed dat de kinderen kregen. Nou hadden we t niet meer zooo erg arm als in NL, doordat ik ook werkte en alles zoveel goedkoper was. Maar toch, er was n limiet dat we besteden aan speelgoed voor de kinderen. t Werd zelfs zo op n gegeven moment, dat ik n gedeelte van t speelgoed van mijn kinderen ook wegborg, want ze hadden er zoveel, dat ze niet eens meer wisten waarmee ze moesten spelen.

Ik leerde hier ook dat kinderen geen respect werden geleerd voor de spullen van anderen, laat staan opbergen van speelgoed, als ze ergens anders dan thuis hadden gespeeld. DAT moest men van mij leren, dat als andere kinderen bij ons, met onze kinderen kwamen spelen dat ze dan wel eerder moesten bellen, dat de kinderen naar huis moesten, want ik liet ze niet eerder gaan, totdat ze de rommel die ze met mijn kinderen of bij mijn kinderen op de kamer hadden gemaakt, ook moesten op te ruimen. Het betekende natuurlijk? dat ik niet geliefd werd bij de Canadees. Maar ik vond dat ik rechtelijk moest zijn tegenover mijn eigen kinderen en dat die niet de rommel van hun gastenvrienden hoefden op te ruimen.

Zodoende leerde ik mijn kinderen ook, dat ze beter maar geen nieuw speeltje deruit konden halen, totdat wat deruit gehaald was geworden door de gastenkinderen, weer terug waren gedaan. Op t laatst, leerden andere kinderen de wetten en gewoonten in ons huis en gek genoeg, jaren later, als ze mij ontmoetten ergens, dan kreeg ik van ze te horen hoe hun dat respect voor ons had bijgebracht. Iets dat ze thuis niet leerden... interesant denk ik soms, dat die vriendjes van mijn kinderen dat bij ons leerden!

Carla de vrouw van mijn neef en ik, hadden mekaar al in NL ontmoet indertijd, ze waren toen net getrouwd dacht ik. We konden het altijd heel goed met mekaar overweg. Alhoewel ze me n paar keren n vervelende streek lapt. Ik hield dat altijd voor me, want ik wist dat mijn neef dan boos op zijn vrouw zou worden en ik wilde niet dat beiden, zich tegenover mij zouden schamen of zelf bewust moesten voelen. Ik heb er ook nooit spijt van gehad dat ik altijd mijn mond hield. Ik vond en vind het nu nog, dat tact van groot belang is en dat je n beetje verder moet nadenken en consideratie voor moet hebben.

Carla was echt heel lief. Ze was ook gul tegenover me. Ik voelde me opgelaten, want alhowel we natuurlijk leuke dingen konden geven en ook deden, vond ik altijd dat ik niet genoeg kon terug doen voor haar gevoel voor mij en haar genegenheid. We zijn ook tot het laatste toe goed bevriend gebleven en voor ze jaren na haar man, mijn neef stierf, heb ik zeer beslist mijn best gedaan om haar op t laatste toe, nog op te zoeken in hun huis later in Hilton. Wat leed ze erg aan die kanker. DAT wens je toch nog je vijand niet toe, laat staan n mens die goed en aardig en meegevoelig was geweest, toch?

Ze nam ook echt de moeite me altijd mee te nemen waneer ze ging winkelen. En dus daar in Rochester, begreep ze heel goed, HOE ik me voelde als n kind in sprookjesland.

DIT was nu Amerika. t Land waar velen het thuis in NL over hadden en op n podium zette. Alles van de VS was in die dagen heel goed en men ging heel prat erop, als men er was geweest of er familie had wonen. Niets was te veel voor beiden om ons te laten zien of om ons heen te brengen.

Zo brachten ze ons naar n winkel waar er n speciaal soort winterkleding voor mannen verkocht werden. Maar helaas, dat liep niet goed af. Want die man moest niets hebben van de donkere huidskleur van mijn man. Mijn eerste man, had nl de krietieng haar ge erfd van zijn Indonesische oma van vader's kant. Hij had ook dikkere lippen en n platte neus. Alhoewel hij toch echt geen negertrekken had. Maar enfin, ik zei gelijk aan mijn man: zeg niets aan Raymond en Carla, want anders voelen ze zich straks rot en dat wil ik niet. Er zijn genoeg andere zaken waar we vast die jas die jij wilt hebben, ook kunnen vinden. Dus Carla en Raymond hebben deze ervaring van ons nooit geweten.

We zeiden gewoon dat daar niet verkocht werd wat we zochten en sudah laat maar, want we wilden hun niet verder lastig vallen. Maar nee hoor. Carla liet het er niet bij zitten. Ze zei gelijk aan Raymond, we daar en daar heen gaan. Daar vinden we het wel. En goh, zo ver als ze voor ons reden, om die jas voor mijn man voor de winter te kopen, nou, dat was ik echt niet gewend dat mensen zich voor ons uitsloofden.

NU NOG na jaren denk ik er vaak aan. Wat n enorme leuke tijd we altijd samen hadden gehad. Bij het heengaan indertijd van deze neef, verdween ook het gevoel van familie aan deze kant van de oceaan te hebben. Ik heb zijn heengaan dan ook altijd erg gemist. Vooral omdat we mekaar zo na waren gekomen als n broer en zus. Terwijl we dat toch niet waren. Onze ouders waren broer en zus. We hadden n trek terug naar Kramat in Betawie, en later samen met zijn ouders op de Willem Ruys naar NL, in dat hotel in Blaricum en later op Kruger Plein in Amsterdam Oost..

Het was Raymond die zich om mij bekommerde als kind, toen ik nog bij zijn ouders inwoonde. hihi, ik kan me nog als de dag van gisteren herinneren, dat ie n fiets had maar geen bagage drager. En als die me dan alleen in dat donkere huis op de Schaapherderstraat aantrof, dan nam die me mee, voor op zijn stuur zittende, helemaal across Amsterdam rijdende, naar zijn vriend. Ik heb nog ergens n foto van die familie. De moeder was n enorme schat en n Indonesische. Die Indische vriend van hem, had n jonger zusje en broertje. En ik geloof dat dat jongere zusje en ik bijna even oud waren.

Raymond hield er zo van, om over die tijd, van zijn vrijgezellen jonge jaren met mij op te halen. hihi. Het kattekwaad aan boord, waar zijn ouders helemaal niets van af wisten of zelfs maar zijn zussen.

Maar Raymond leerde ook, dat de geintjes die ik onderging toen ik bij zijn ouders in de kost was, hij niet bij en met mijn kinderen kon uithalen. Ik maakte hem meteen al duidelijk de funeste uitwerking dat in mijn leven had gehad. En hij keek er ook van op. OOK DAT bracht weer, vele discussie naar voren. En zo langzamerhand door deze gesprekken en t delen van mijn ervaring als kostkind en nichtje bij zijn ouders thuis vroeger, kwamen we heel na. Zelfs zo na, dat na de scheiding van mijn eerste man. Die ook n volle neef van hem was, daar mijn eerste man, n kind was van n jongere broer van zijn moeder. Dat Raymond mijn kant koos. TOCH, had ik hem noooooit iets over mijn leven met die neef van hem verteld! Ik hield alles voor me. Om DAT te ontdekken, daar kan ik nog n dikke krop van in mijn keel krijgen. Toen het heel belangrijk was, leerde ik dat ondanks ik ver van alles en iedereen woonde, dat ik niet alleen stond. Er WAS iemand, die aan mij dacht, ondanks ik niets anders was dan alleen maar n nichtje. Maar voor hem, maakte t wel degelijk verschil en werd ik gekozen......... Vaak deze dagen denk ik aan die tijd, van ons samen. Lachen en ondanks oudere leeftijd als volwassenen, hebben we toch nog wel n aantal geintjes met mekaar tegen mekaar uitgehaald.

hihi, Dit doet me ook denken dat ik echt veel met Carla en onze beider kinderen op stap ging. Terwijl Raymond met mijn man die ook zijn volle neef was, erop uit trok. Wah op n dah, si Carla en ik ergens naar toe. Maar luput. Wij verdwaald. Ajoh, ga jij rijden, zei Carla en dan kijk ik uit naar de borden.. OK, ze ging naar de schouder van de weg... en we wisselden van plaats. Deze hoe ja? Moeten we omkeren, vroeg ik aan haar. Jaaa, zei ze. hihihi, ik niet te lang, maakte n illegale U-kering. Niet wetende dat Raymond en mijn eerste man daar getuige van waren. Want tijdens dat omkeren, was ik echt snel in mijn reacties geweest en had hun nog op tijd, gemist. Wij lachten ons n kriek. Maar we hadden helemaal niet door dat neef en nicht mekaar net maar ontweken hadden. Door mijn onverwachtte maar vlugge oefening op de freeway, had ik die twee mannen goed op stang gejaagd. Mensekinderen, zei die tegen mijn man. Deze si vicky, kurang adjar betul... Mijn man bleef stil en toen Raymond naar hem keek, zag die dat mijn man doodgewoon stil zat te gieren naast hem... Waarom lach, vroeg Raymond... ooooh, zei mijn man. Je weet het niet, maar madam heeft geen rijbewijs, weet je.... Ze verdraaid het om er eentje te gaan halen... wah! hihihi, si Raymond niet te lang, gelijk rechts om keer, en achter ons aan. Ondertussen moest hij regelrecht naar huis rijden, want hij kon ons niet vinden... Het was de eerste keer dat ie ontdekte dat zijn nicht, vreselijk gevaarlijk op de weg was, helemaaal zooooo, zonder rijbewijs.

Carla was echt heel lief. Ze was ook gul tegenover me. Ik voelde me opgelaten, want alhowel we natuurlijk leuke dingen konden geven en ook deden, vond ik altijd dat ik niet genoeg kon terug doen voor haar gevoel voor mij en haar genegenheid. We zijn ook tot het laatste toe goed bevriend gebleven en voor ze jaren na haar man, mijn neef stierf, heb ik zeer beslist mijn best gedaan om haar op t laatste toe, nog op te zoeken in hun huis later in Hilton. Wat leed ze erg aan die kanker. DAT wens je toch nog je vijand niet toe, laat staan n mens die goed en aardig en meegevoelig was geweest, toch?

Ze nam ook echt de moeite me altijd mee te nemen waneer ze ging winkelen. En dus daar in Rochester, begreep ze heel goed, HOE ik me voelde als n kind in sprookjesland.

DIT was nu Amerika. t Land waar velen het thuis in NL over hadden en op n podium zette. Alles van de VS was in die dagen heel goed en men ging heel prat erop, als men er was geweest of er familie had wonen. Niets was te veel voor beiden om ons te laten zien of om ons heen te brengen.

Zo brachten ze ons naar n winkel waar er n speciaal soort winterkleding voor mannen verkocht werden. Maar helaas, dat liep niet goed af. Want die man moest niets hebben van de donkere huidskleur van mijn man. Mijn eerste man, had nl de krietieng haar ge erfd van zijn Indonesische oma van vader's kant. Hij had ook dikkere lippen en n platte neus. Alhoewel hij toch echt geen negertrekken had. Maar enfin, ik zei gelijk aan mijn man: zeg niets aan Raymond en Carla, want anders voelen ze zich straks rot en dat wil ik niet. Er zijn genoeg andere zaken waar we vast die jas die jij wilt hebben, ook kunnen vinden. Dus Carla en Raymond hebben deze ervaring van ons nooit geweten.

We zeiden gewoon dat daar niet verkocht werd wat we zochten en sudah laat maar, want we wilden hun niet verder lastig vallen. Maar nee hoor. Carla liet het er niet bij zitten. Ze zei gelijk aan Raymond, we daar en daar heen gaan. Daar vinden we het wel. En goh, zo ver als ze voor ons reden, om die jas voor mijn man voor de winter te kopen, nou, dat was ik echt niet gewend dat mensen zich voor ons uitsloofden.

NU NOG na jaren denk ik er vaak aan. Wat n enorme leuke tijd we altijd samen hadden gehad. Bij het heengaan indertijd van deze neef, verdween ook het gevoel van familie aan deze kant van de oceaan te hebben. Ik heb zijn heengaan dan ook altijd erg gemist. Vooral omdat we mekaar zo na waren gekomen als n broer en zus. Terwijl we dat toch niet waren. Onze ouders waren broer en zus. We hadden n trek terug naar Kramat in Betawie, en later samen met zijn ouders op de Willem Ruys naar NL, in dat hotel in Blaricum en later op Kruger Plein in Amsterdam Oost..

Het was Raymond die zich om mij bekommerde als kind, toen ik nog bij zijn ouders inwoonde. hihi, ik kan me nog als de dag van gisteren herinneren, dat ie n fiets had maar geen bagage drager. En als die me dan alleen in dat donkere huis op de Schaapherderstraat aantrof, dan nam die me mee, voor op zijn stuur zittende, helemaal across Amsterdam rijdende, naar zijn vriend. Ik heb nog ergens n foto van die familie. De moeder was n enorme schat en n Indonesische. Die Indische vriend van hem, had n jonger zusje en broertje. En ik geloof dat dat jongere zusje en ik bijna even oud waren.

Raymond hield er zo van, om over die tijd, van zijn vrijgezellen jonge jaren met mij op te halen. hihi. Het kattekwaad aan boord, waar zijn ouders helemaal niets van af wisten of zelfs maar zijn zussen.

Maar Raymond leerde ook, dat de geintjes die ik onderging toen ik bij zijn ouders in de kost was, hij niet bij en met mijn kinderen kon uithalen. Ik maakte hem meteen al duidelijk de funeste uitwerking dat in mijn leven had gehad. En hij keek er ook van op. OOK DAT bracht weer, vele discussie naar voren. En zo langzamerhand door deze gesprekken en t delen van mijn ervaring als kostkind en nichtje bij zijn ouders thuis vroeger, kwamen we heel na. Zelfs zo na, dat na de scheiding van mijn eerste man. Die ook n volle neef van hem was, daar mijn eerste man, n kind was van n jongere broer van zijn moeder. Dat Raymond mijn kant koos. TOCH, had ik hem noooooit iets over mijn leven met die neef van hem verteld! Ik hield alles voor me. Om DAT te ontdekken, daar kan ik nog n dikke krop van in mijn keel krijgen. Toen het heel belangrijk was, leerde ik dat ondanks ik ver van alles en iedereen woonde, dat ik niet alleen stond. Er WAS iemand, die aan mij dacht, ondanks ik niets anders was dan alleen maar n nichtje. Maar voor hem, maakte t wel degelijk verschil en werd ik gekozen......... Vaak deze dagen denk ik aan die tijd, van ons samen. Lachen en ondanks oudere leeftijd als volwassenen, hebben we toch nog wel n aantal geintjes met mekaar tegen mekaar uitgehaald.

hihi, Dit doet me ook denken dat ik echt veel met Carla en onze beider kinderen op stap ging. Terwijl Raymond met mijn man die ook zijn volle neef was, erop uit trok. Wah op n dah, si Carla en ik ergens naar toe. Maar luput. Wij verdwaald. Ajoh, ga jij rijden, zei Carla en dan kijk ik uit naar de borden.. OK, ze ging naar de schouder van de weg... en we wisselden van plaats. Deze hoe ja? Moeten we omkeren, vroeg ik aan haar. Jaaa, zei ze. hihihi, ik niet te lang, maakte n illegale U-kering. Niet wetende dat Raymond en mijn eerste man daar getuige van waren. Want tijdens dat omkeren, was ik echt snel in mijn reacties geweest en had hun nog op tijd, gemist. Wij lachten ons n kriek. Maar we hadden helemaal niet door dat neef en nicht mekaar net maar ontweken hadden. Door mijn onverwachtte maar vlugge oefening op de freeway, had ik die twee mannen goed op stang gejaagd. Mensekinderen, zei die tegen mijn man. Deze si vicky, kurang adjar betul... Mijn man bleef stil en toen Raymond naar hem keek, zag die dat mijn man doodgewoon stil zat te gieren naast hem... Waarom lach, vroeg Raymond... ooooh, zei mijn man. Je weet het niet, maar madam heeft geen rijbewijs, weet je.... Ze verdraaid het om er eentje te gaan halen... wah! hihihi, si Raymond niet te lang, gelijk rechts om keer, en achter ons aan. Ondertussen moest hij regelrecht naar huis rijden, want hij kon ons niet vinden... Het was de eerste keer dat ie ontdekte dat zijn nicht, vreselijk gevaarlijk op de weg was, helemaaal zooooo, zonder rijbewijs.

aah, wel, onkruid vergaat niet.... ennne, tot nu toe nog, heb ik niet veel geduld hoor met mijn eigen man. Die zooo overdreven voorzichtig is dat ie juist n gevaar op de weg is....ennne ik maak nog steeds, na zorgvuldig rond gekeken te hebben al die illegal U-turns op de wegen...Dit "gevaarlijke" rijden is n deel van mijn karakter. Ik ben altijd iemand geweest die kansen nam... ah wel.. ik zit hier, ik weet waar ik zit, lets have a look at the other side and there I go and jump.


wordt vervolgd!